Thay đổi phương thức quản lý thuế hộ kinh doanh: Minh bạch, giảm rủi ro, mở rộng cơ hội phát triển

Tác giả Bởi Faco
Ngày đăng 13/11/2025
Không có bình luận ở Thay đổi phương thức quản lý thuế hộ kinh doanh: Minh bạch, giảm rủi ro, mở rộng cơ hội phát triển

Thay đổi phương thức quản lý thuế của hộ kinh doanh không phải là tăng gánh nặng thuế

Ngày 12/11/2025

Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn đã khẳng định rõ quan điểm tại buổi Tọa đàm trực tuyến “Thay đổi mô hình quản lý thuế, hộ kinh doanh cần lưu ý gì?” do Báo Thanh Niên phối hợp cùng Cục Thuế (Bộ Tài chính) tổ chức sáng 12/11. Theo Đề án 3389 của Bộ Tài chính, từ năm 2026, hình thức thuế khoán sẽ bị loại bỏ hoàn toàn, hộ kinh doanh chuyển sang kê khai thuế.

Phó Cục trưởng Mai Sơn cho biết, so với thuế khoán, phương thức mới là một bước thay đổi toàn diện về cách quản lý và xác định nghĩa vụ thuế

Thay đổi căn bản về quản lý và xác định nghĩa vụ thuế

Tại buổi tọa đàm, Phó Cục trưởng Mai Sơn nhấn mạnh, mục tiêu lớn của Đề án 3389 không phải là tăng thêm gánh nặng thuế cho hộ kinh doanh (HKD), mà nhằm kiến tạo môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng giữa HKD với doanh nghiệp (DN), đồng thời hỗ trợ HKD từng bước tiếp cận các phương pháp quản trị hiện đại.

Theo ông Mai Sơn, sau khi loại bỏ thuế khoán, ngành Thuế đang chuyển sang mô hình quản lý HKD theo ngưỡng doanh thu và mức độ phát triển, với 3 nhóm chủ yếu:

Nhóm 1: Hộ cá nhân có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở xuống, tiếp tục được miễn thuế và không phải sử dụng hóa đơn điện tử.

Nhóm 2: Hộ có doanh thu trên 200 triệu đến 3 tỉ đồng/năm, thực hiện khai thuế quý, áp dụng chế độ kế toán; trường hợp hộ kinh doanh có doanh thu năm từ trên 1 tỉ đồng sẽ sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế, hoặc hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.

Nhóm 3: Hộ có doanh thu trên 3 tỉ đồng/năm, sẽ phải thực hiện kế toán đầy đủ hơn, dùng hóa đơn điện tử và kê khai thuế tương đương doanh nghiệp nhỏ.

“Phương thức mới được xem là thay đổi toàn diện so với thuế khoán, không chỉ về quản lý mà còn xác định nghĩa vụ thuế. Bộ Tài chính sẽ ban hành chế độ kế toán cho HKD theo các ngưỡng tương ứng: hộ nhỏ chỉ cần ghi nhận doanh thu – chi phí cơ bản; hộ lớn hơn sẽ áp dụng sổ sách giống doanh nghiệp siêu nhỏ, góp phần nâng cao năng lực quản trị tài chính và tính chuyên nghiệp.” – Phó Cục trưởng chia sẻ.

Theo thống kê ngành Thuế đến tháng 10/2025, cả nước có khoảng 3,83 triệu HKD. Trong đó, 1,7 triệu hộ (44,4%) có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm sẽ tiếp tục miễn thuế; 883.000 hộ (23%) với doanh thu từ 200 triệu đến 3 tỉ đồng/năm là nhóm chịu sự thay đổi lớn nhất; 39.000 hộ (1%) trên 3 tỉ đồng đã áp dụng kê khai nên ít bị ảnh hưởng.

Theo phương thức mới, HKD có doanh thu trên 3 tỉ đồng/năm sẽ được quản lý thuế như doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ, cả về chế độ kế toán, hóa đơn điện tử và nghĩa vụ kê khai. Đây cũng là bước chuẩn bị cho lộ trình chuyển đổi tự nhiên từ HKD phát triển thành DN.

Một điểm quan trọng, HKD nên chuyển lên DN khi quy mô doanh thu, lao động và diện tích sản xuất kinh doanh lớn, giao dịch thường xuyên với tổ chức, DN khác; khi cần ký hợp đồng, mở rộng vay vốn, xuất nhập khẩu hoặc đầu thầu, các hoạt động cần tư cách pháp nhân; đã có nền tảng kế toán, hóa đơn điện tử và quản trị tài chính ổn định…

Lãnh đạo Cục Thuế phân tích, chuyển đổi lên DN mang lại nhiều lợi ích: có pháp nhân, thuận tiện ký kết hợp đồng, vay vốn, bảo đảm quyền lợi; được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào, thay vì nộp thuế theo tỷ lệ trực tiếp trên doanh thu như HKD.

HKD chuyển sang DN nhỏ hoặc siêu nhỏ sẽ hưởng ưu đãi miễn thuế thu nhập DN trong 2 năm đầu tiên kể từ khi có thu nhập chịu thuế; sau đó được áp dụng thuế suất ưu đãi 15% hoặc 17% tùy quy mô doanh thu…

Lãnh đạo Cục Thuế cũng lưu ý, một số trường hợp nên giữ nguyên mô hình HKD, khi quy mô nhỏ, hoạt động chủ yếu gia đình, doanh thu ổn định nhưng không cao; giao dịch chủ yếu là bán lẻ, không cần pháp nhân để ký hợp đồng lớn; không có kế hoạch mở rộng hoặc không muốn tăng chi phí quản lý DN…

Chiến dịch 60 ngày cao điểm đem lại nhiều lợi ích cho hộ kinh doanh

Trao đổi về mục tiêu của chiến dịch “60 ngày cao điểm chuyển đổi từ khoán sang kê khai”, với nhiều giải pháp hỗ trợ toàn diện cho HKD, Phó Cục trưởng Mai Sơn cho biết ngành Thuế đã tiến hành khảo sát toàn quốc để xác định rõ nhu cầu hỗ trợ của HKD khi chuyển đổi từ khoán sang kê khai thuế.

Trên cơ sở khảo sát này, ngành Thuế đã phân chia nhóm HKD theo độ tuổi, địa bàn, ngành nghề, mức độ ứng dụng công nghệ để từ đó phối hợp hỗ trợ phù hợp: như tổ chức tập huấn trực tiếp tại chợ, tuyến phố cho hộ lớn tuổi; xây dựng tài liệu hướng dẫn, video, Fanpage, Zalo cho hộ trẻ, hộ kinh doanh online…

Buổi tọa đàm do Báo Thanh Niên tổ chức đã cung cấp nhiều thông tin thiết thực từ các nhà quản lý, chuyên gia và đơn vị giải pháp cho HKD trong quá trình chuyển đổi

Đáng chú ý, trong tháng 11/2025, cơ quan thuế sẽ hoàn thiện và nâng cấp ứng dụng eTax Mobile, đồng thời xây dựng Cổng trải nghiệm giúp hộ kinh doanh kê khai, nộp thuế theo phương thức mới; tích hợp hệ thống Chatbot AI để người nộp thuế tra cứu nghĩa vụ thuế tự động.

“Ngành Thuế cũng đang hợp tác với nhiều nhà cung cấp công nghệ để phát triển phần mềm, hóa đơn điện tử miễn phí hoặc ưu đãi, cài đặt, đào tạo sử dụng… với mục tiêu không để hộ nào bị bỏ lại phía sau, tạo điều kiện thuận lợi nhất giúp HKD phát triển bền vững, tuân thủ pháp luật một cách chủ động.” – Phó Cục trưởng Mai Sơn nhấn mạnh.

Từ phía doanh nghiệp cung ứng dịch vụ, bà Nguyễn Thị Minh Khuê – Phó chủ tịch HĐQT Công ty CPCN Sapo – cho biết hưởng ứng chương trình 60 ngày cao điểm của ngành Thuế, Sapo đã giới thiệu bộ giải pháp miễn phí Sapo 6870 dành riêng cho HKD, gồm quản lý bán hàng, xuất hóa đơn điện tử, kê khai thuế tự động trên điện thoại di động.

Sapo sẽ cung cấp hoàn toàn miễn phí gói hỗ trợ 24 tháng sử dụng phần mềm, 2.000 hóa đơn điện tử, và 3 tháng sử dụng chữ ký số cho HKD tham gia chương trình. Đối với các hộ kinh doanh quy mô lớn, hoặc đang chuyển đổi lên DN, Sapo còn hỗ trợ phần mềm kế toán Sapo Accounting miễn phí, giúp HKD đảm bảo tuân thủ quy định về kê khai, hóa đơn, chứng từ, sổ sách.

“Các giải pháp của Sapo đảm bảo kết nối liền mạch không chỉ trong nội bộ mà còn mở rộng với ngân hàng, các hệ thống thanh toán, vận chuyển… Ngoài nhân lực của mình, chúng tôi kết nối với các chuyên gia, đối tác, đại lý thuế để kịp thời hỗ trợ, tư vấn cho HKD.” – bà Khuê chia sẻ.

Đánh giá về sự sẵn sàng của hộ kinh doanh khi chuyển từ thuế khoán sang kê khai, bà Nguyễn Thị Cúc – Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam (VTCA) cho biết, kết quả phân tích của VTCA cho thấy nhiều hộ kinh doanh mong muốn tuân thủ tốt nghĩa vụ thuế, rất chủ động sẵn sàng với mô hình mới.

“Dù vậy, vẫn còn bộ phận HKD lo ngại có thể bị truy thu khi chuyển sang kê khai, hoặc doanh thu bị điều chỉnh tăng cao hơn so với mức khoán trước đây. Một số hộ còn băn khoăn về xử lý hàng tồn kho, chưa quen hóa đơn điện tử… Đây là những vấn đề ngành Thuế cần lưu tâm, tháo gỡ kịp thời cho HKD.” – bà Nguyễn Thị Cúc nhận định.

Bên cạnh các giải pháp hỗ trợ từ ngành Thuế và các doanh nghiệp cung cấp phần mềm, bà Cúc kiến nghị thời gian tới nên lưu ý vấn đề phần mềm dùng chung và cơ chế linh hoạt để giải quyết những khó khăn phát sinh thực tế.

“Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã giao ngành Tài chính chịu trách nhiệm cung cấp phần mềm dùng chung; việc này thực tế không hề đơn giản. Hiện đã có nhiều phần mềm nổi bật như Sapo, Misa… nhưng phần mềm dùng chung không đồng nghĩa chỉ lựa chọn một đơn vị cho toàn bộ, vì không đảm bảo cạnh tranh. Quan trọng là kết nối sức mạnh trí tuệ của các bên, chuẩn hóa phần mềm để HKD dễ dàng áp dụng khi chuyển đổi.” – Chủ tịch VTCA nhấn mạnh.

Ngoài nỗ lực từ ngành Thuế, để quá trình chuyển đổi thực sự thành công, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam đề xuất nên lập ban thường trực kết nối để triển khai rộng khắp cả nước. Khi có khó khăn không thuộc thẩm quyền ngành Thuế, nhất là vướng mắc liên quan bộ, ngành khác, có thể thông qua ban thường trực kết nối hỗ trợ kịp thời cho HKD, DN.