Phân loại hộ kinh doanh nâng cao hiệu quả quản lý thuế và thúc đẩy chuyển đổi doanh nghiệp

Tác giả Bởi Faco
Ngày đăng 21/10/2025
Không có bình luận ở Phân loại hộ kinh doanh nâng cao hiệu quả quản lý thuế và thúc đẩy chuyển đổi doanh nghiệp

Phân loại hộ kinh doanh để quản lý thuế linh hoạt hơn

Ngày 21/10/2025

Tại Tọa đàm “Hoàn thiện chính sách thuế, hải quan, thúc đẩy doanh nghiệp phát triển” ngày 16/10/2025, đại diện các cơ quan thuế cùng chuyên gia đều cho rằng việc phân loại hộ kinh doanh để thực hiện quản lý thuế linh hoạt hơn và khuyến khích tuân thủ tự nguyện, là yếu tố then chốt nâng cao hiệu quả thu ngân sách cũng như thúc đẩy kinh tế chính thức phát triển.

Chính sách quản lý thuế cho hộ kinh doanh nhận được sự quan tâm lớn từ người nộp thuế và là chủ đề chính tại buổi Tọa đàm

Mềm dẻo để khuyến khích tuân thủ

Năm 2025 đánh dấu bước ngoặt trong tiến trình hoàn thiện hệ thống thuế Việt Nam, với nhiều luật thuế như Luật Thuế GTGT, Luật Thuế TNDN, Luật Thuế TTĐB sẽ có hiệu lực từ năm 2026, và dự thảo Luật Thuế TNCN, Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đang trong quá trình lấy ý kiến rộng rãi.

Tại tọa đàm, câu chuyện về chính sách thuế đối với hộ kinh doanh được đông đảo doanh nghiệp và nhiều chuyên gia quan tâm khi thời điểm chuyển đổi từ thuế khoán sang cơ chế kê khai không còn xa.

Theo bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, từ ngày 1/1/2026, thuế khoán sẽ được thay thế bằng phương thức kê khai. Tuy nhiên, để khuyến khích các hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp, cần giải quyết những vướng mắc lớn như: có bị truy thu thuế quá khứ hay không; hàng tồn kho trước khi thành lập doanh nghiệp xử lý thế nào nếu không có hóa đơn đầu vào; cách định giá tài sản và hàng hóa đưa vào chi phí hợp lý có được công nhận hay không?

“Những lo ngại này là điều dễ hiểu. Cơ quan thuế cần ban hành hướng dẫn rõ ràng, có thể qua trung tâm định giá hoặc quy định tiêu chí xác định hàng tồn kho hợp lý. Làm tốt khâu này sẽ tạo niềm tin cho hộ kinh doanh chuyển đổi, mở rộng khu vực kinh tế chính thức và tăng tính minh bạch quản lý,” bà Cúc nhấn mạnh.

Về chính sách thuế cho hộ kinh doanh, bà Cúc cũng nhận xét Nghị định 70/2024/NĐ-CP còn một số điểm chưa phù hợp. Nhiều hộ vẫn kê khai doanh thu thấp để đóng thuế khoán dưới mức thực tế; một số e ngại chuyển sang cơ chế kê khai vì sợ bị truy thu hoặc thủ tục điện tử chưa quen; thậm chí hạn chế giao dịch chuyển khoản để tránh lộ doanh thu.

Theo bà Cúc, để nâng cao tính tự giác tuân thủ, cần có chính sách động viên các hộ kinh doanh chủ động kê khai bổ sung khi chuyển đổi, không xử phạt hay truy thu đối với các trường hợp này.

Bà Cúc cũng đề xuất điều chỉnh lại mức doanh thu chịu thuế đối với hộ và cá nhân kinh doanh. Với mức 1 tỷ đồng/năm, thu nhập thực tế chỉ khoảng 13 triệu đồng/tháng.

Con số này thấp hơn so với mức giảm trừ gia cảnh đang đề nghị là 15,5 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 6,2 triệu đồng/tháng cho người phụ thuộc.

“Nếu không điều chỉnh thì sẽ tạo gánh nặng hành chính cho các hộ nhỏ mà nguồn thu ngân sách lại không cải thiện nhiều,” bà Cúc nhận định.

Bà Cúc đánh giá cao công cuộc chuyển đổi số của ngành Thuế, đặc biệt qua các nền tảng eTax Mobile và hệ thống hoàn thuế tự động. Tuy nhiên, việc triển khai hóa đơn điện tử cần linh động và nhân văn hơn.

“Nhiều hộ nhỏ, người cao tuổi, vùng sâu còn khó tiếp cận thiết bị điện tử. Do đó, nên có các mô hình hỗ trợ trung gian như điểm hướng dẫn hoặc tổng đài tư vấn để chính sách vận hành thuận lợi,” bà Cúc chia sẻ.

Phân loại, khuyến khích chuyển đổi lên doanh nghiệp

Trước vấn đề này, ông Đặng Ngọc Minh, Phó Cục trưởng Cục Thuế cho biết, chính sách thuế đối với hộ kinh doanh sẽ từng bước điều chỉnh theo hướng phân loại, khuyến khích chuyển đổi lên doanh nghiệp và tăng cường ứng dụng tự động hóa trong quản lý.

Bộ Tài chính đã có Quyết định số 3389/QĐ-BTC ngày 6/10/2025, phê duyệt Đề án đổi mới quản lý thuế cho hộ kinh doanh. Theo đó, các hộ kinh doanh được phân thành nhóm theo quy mô, rủi ro để áp dụng biện pháp quản lý phù hợp hơn.

Nhóm hộ có doanh thu thấp, dưới 200 triệu đồng/năm, tiếp tục được miễn thuế. Tuy nhiên, vẫn được khuyến khích cập nhật thông tin định kỳ để cơ quan thuế quản lý dữ liệu chính xác.

Các hộ doanh thu từ 200 triệu đến dưới 1 tỷ đồng sẽ dần được hướng dẫn sử dụng hóa đơn điện tử và áp dụng phương pháp kê khai đơn giản.

Hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên sẽ áp dụng việc quản lý hóa đơn điện tử bắt buộc, kê khai doanh thu, chi phí, hướng đến chuyển đổi lên doanh nghiệp.

Các hộ kinh doanh có quy mô lớn hơn, doanh thu từ 3 tỷ đồng/năm sẽ được khuyến khích chuyển đổi thành doanh nghiệp. Khi chuyển đổi, họ sẽ được hưởng ưu đãi về thuế TNDN, được hạch toán chi phí theo cách đơn giản, và được tập huấn về kế toán, hóa đơn.

Năm 2025 là năm “cao điểm” của cải cách thuế với hàng loạt chính sách mới. Theo bà Cúc, nâng cao tính tự nguyện tuân thủ không đơn thuần là kỹ thuật quản lý mà còn là nền tảng giúp xây dựng môi trường thuế minh bạch, công bằng, hướng tới sự phát triển bền vững.

Chia sẻ với cộng đồng doanh nghiệp, bà Cúc nhắn gửi: nộp thuế không chỉ là nghĩa vụ pháp luật mà còn thể hiện ý thức văn minh, thiện lương trong kinh doanh.

Theo bà, doanh nghiệp vừa mang lại lợi ích cho bản thân, xã hội, vừa phải hành động có trách nhiệm. Nếu gian lận thuế, sản xuất hàng hóa kém chất lượng hoặc gây tổn hại cộng đồng thì không thể gọi là phát triển bền vững.

“Cơ quan quản lý và người nộp thuế hãy đồng hành xây dựng quản lý thuế công bằng, minh bạch. Đó là nơi tuân thủ tự nguyện được nâng cao, chi phí hành chính giảm xuống và nguồn thu ngân sách ổn định,” bà Cúc khẳng định.